Wyłącznik nadprądowy to jeden z najważniejszych elementów instalacji elektrycznej. Co należy o nim wiedzieć?
Każda instalacja elektryczna wytrzymuje tylko określone napięcie prądu. Jej poprawne działanie gwarantuje jedynie przepływ prądu o napięciu znamionowym. Przekroczenie tej wartości skutkuje przeciążeniem, a więc wzrostem temperatury jej elementów. Zwykle prowadzi to „tylko” do zmniejszenia ich żywotności, ale czasem skutkiem okazuje się stopienie izolacji. To z kolei może wiązać się z wybuchem pożaru.
Najczęściej przyczyną okazuje się podłączenie zbyt dużej liczby urządzeń lub jednego – o dużej mocy. Równie niebezpieczne może być zwarcie. W warunkach domowych zwykle dochodzi do niego w wyniku uszkodzenia przewodów podczas wiercenia lub nieprawidłowego zabezpieczenia końcówek obciętego przewodu. Wygenerowany wtedy prąd zwarciowy o sporym natężeniu stanowi zagrożenie dla instalacji i całego budynku. Dlatego tak ważną częścią instalacji jest wyłącznik nadprądowy. Jej bezpieczne działanie zapewni on jednak tylko pod warunkiem, że będzie prawidłowo dobrany.
Wyłącznik nadprądowy. Zasada działania
Zasada działania wyłącznika nadprądowego nie jest skomplikowana. Przez cały czas płynie przez niego prąd znamionowy. W sytuacji, gdy w sieci pojawia się nadmiar energii, wyłącznik odcina jej przepływ. Typowy wyłącznik ma znormalizowaną szerokość (wielokrotność 17,7 milimetra) składa się z następujących elementów:
-
zaciski przyłączeniowe;
-
dźwignia napędowa;
-
wyzwalacz zwarciowy;
-
wyzwalacz przeciążeniowy;
-
komora do gaszenia łuku elektrycznego;
-
zamek;
-
styk stały lub ruchomy.
Należy jednak pamiętać, że ta wartość może znacznie różnić w zależności od instalacji oraz tego, jakie odbiorniki są do niej podłączone. Dlatego dostępne są wyłączniki o różnych parametrach. Jaki model będzie w danym przypadku najlepszym rozwiązaniem? Osobom bez przynajmniej elementarnej wiedzy z zakresu elektryki nie zalecamy samodzielnego wyboru i montażu, ale mimo wszystko warto powiedzieć kilka słów na temat ich najważniejszych cech.
Jak wybrać wyłącznik nadprądowy? Charakterystyka
Kluczowym parametrem wyłącznika nadprądowego jest charakterystyka prądowo-czasowa. Oznacza ona to, jak szybko dane urządzenie odetnie przepływ prądu w zależności od tego, jak bardzo jego napięcie przekroczy prąd znamionowy:
-
charakterystyka czasowo-prądowa A: takie wyłączniki wyróżniają się natychmiastowym działaniem. Nie są zbyt często spotykane – używa się ich do zabezpieczania instalacji zasilających wrażliwe urządzenia elektroniczne
-
charakterystyka czasowo-prądowa B: posiadające ją wyłączniki przeznaczone do zabezpieczania instalacji z podłączonymi urządzeniami o niewielkich prądach rozruchowych. Stanowią grupę najczęściej spotykaną w domowych instalacjach;
-
charakterystyka czasowo-prądowa C: przypisana do wyłączników zabezpieczających urządzenia o dużych prądach rozruchowych – na przykład silników elektrycznych;
-
charakterystyka czasowo-prądowa D: wyłączniki tego typu używane są przy urządzeniach o największych prądach rozruchowych. Spotyka się właściwie tylko w instalacjach przemysłowych.
Wyłączniki różnych typów dostępne są na https://sklep.elus.pl.
Wybór wyłącznika nadprądowego dla danej instalacji
Według normy PN-HD 60364-4-43:2012 każda instalacja musi być wyposażona w urządzenie zabezpieczające (wyłącznik lub bezpiecznik), które nie dopuści do przegrzania żył przewodów. Będzie ono odpowiednie, jeśli spełnia następujące wymagania
Ib ≤ In ≤ Iz
i
I2 ≤ 1,45 Iz
gdzie:
-
Ib to prąd obliczeniowy instalacji lub znamionowy odbiornika, jeśli zasila ona tylko jedno urządzenie;
-
In to obciążalność prądowa przewodu;
-
Iz to prąd znamionowy wyłącznika lub bezpiecznika;
-
I2 to prąd zadziałania wyłącznika lub bezpiecznika.
